Op het scherpst van de snede: ‘Weidegang basis voor de melkveehouderij van de toekomst’

Het project Grip op Gras heeft de afgelopen 3 jaar laten zien dat melkveehouders met passie en vakmanschap de vruchten plukken van weidegang en veel vers gras in de koe. Het leidt tot een lagere kostprijs, een beter imago en draagt bewezen positief bij aan verschillende opgaven. In een afsluitende video wordt terug én vooruit gekeken. Met als conclusie dat weidegang soms even puzzelen is, maar blijvend kansen biedt voor een mooie toekomst. Mede daarom gaat de videoreeks ‘Op het scherpst van de snede’ dit jaar door.

“Heel inspirerend om te zien wat ondernemers vanuit hun passie doen en bereiken met vers gras.” Zo vat in hoofd weidecoach Bert Philipsen de afgelopen drie jaar samen van het project Grip op Gras onder de vlag van de Stichting Weidegang. Het project is ten einde maar mede gevoed door de opgedane kennis en ervaring gaan de 279 melkveehouders, de afgelopen 3 jaar terzijde gestaan door 22 weidecoaches, ook dit seizoen aan de slag met hun bedrijfsvoering gebaseerd op zoveel mogelijk vers weidegras in de koe. In de video ‘Op het scherpst van de snede’ benoemt Philipsen nog eens de belangrijkste voordelen van een bedrijfsopzet met weidegang en zoveel mogelijk vers gras in de koe:

1. De kostprijs is 1 tot 2 cent per kilo melk lager.
2. Het draagt bij aan het goede imago van de melkveehouderij.
3. Koeien maken van het verse gras melk (hoogwaardig dierlijk eiwit).
4. Het levert een positieve bijdrage aan de verdere verduurzaming van de veehouderij. Denk aan meer eiwit van eigen land, reductie van broeikasgassen en ammoniak.

Meer vers gras in de koe begint met meer vers gras aanbieden buiten in de wei. En dat vraagt vakmanschap zo benadrukt de hoofd weidecoach. ,,Het vraagt wat meer planning, vooruitkijken. Hoe speel ik in op de veranderende omstandigheden? Durf meer te beweiden om van daaruit meer gras aan te bieden aan de koeien. Dan kan de bijvoeding naar beneden en breng je alles samen in een goed rantsoen, waarbij je met eiwit niet uit de bocht vliegt.”

‘Vertrouw en voedt vakmanschap’

Om de voordelen van veel vers weidegras te realiseren, draait het volgens weidecoach Sjoerd Roelofs vooral om 7 praktische zaken:

1. Meer beweidbare oppervlakte
2. Groter beweidingsplatform
3. Betere bereikbaarheid van percelen
4. Jongvee en droge koeien weiden
5. Meer uren weidegang
6. Optimaliseren van het beweidingssysteem
7. Optimalisatie van bijvoeding en aandeel eiwit in het rantsoen.

Roelofs signaleert dat Nieuw Nederlands Weiden de laatste jaren opgang heeft gemaakt. ,,Maar er is nog wel verfijning mogelijk, bijvoorbeeld kijkend naar de oppervlakte per perceel en het aantal percelen in rotatie.” Bij het streven naar meer beweidbare oppervlakte gaat het volgens hem in de basis over de bereidheid om er energie in te steken. ,,Als je bereid bent om te weiden is er heel veel mogelijk. Vertrouw en voedt daarbij voortdurend je eigen vakmanschap!”

Meer gras en arbeidsgemak

Melkveehouder Hans Janssen uit Groesbeek is deelnemer van het eerste uur aan Grip op Gras. Grootste pluspunt is volgens hem dat hij meer structuur heeft aangebracht in het weiden. ,,Dat heeft geleid tot iets meer gras in de koe, maar vooral meer arbeidsgemak.” Bij de start van het project heeft Janssen de inrichting van het weideplatform (huiskavel) helemaal aangepast. De 28 ha werd verdeeld in twee blokken en verdeeld in percelen van 2 ha. Er is overgestapt op flexibele afrastering en de drinkbakken zijn verplaatst. In 2023 is de indeling van de stal ook veranderd met de komst van twee nieuwe melkrobots. ,,Met name om de koeien direct vanuit de robot de wei in te krijgen zonder selectiepoort”, aldus Janssen.

Vakmanschap: van frustratie naar succes

,,Je moet een plan maken en structuur aanbrengen, maar door de wisselende weersomstandigheden pakt het nog wel eens anders uit dan je had gedacht.” Zegt weidecoach Albert Jan Bos. ,,Maar door goed vakmanschap kun je tijdig bijsturen en wordt weidegang geen frustratie maar een succes.” Als voorbeeld van tijdig bijsturen noemt hij een stagnerende grasgroei bij droogte. Dat betekent volgens hem dat je bij omweiden minder percelen kunt maaien en bij standweiden het soms nodig is koeien in de stal meer bij te voeren en wat minder uren te weiden. ,,Als er dan weer regen komt kan het gras veel makkelijker de draad weer oppakken.” Als ander voorbeeld noemt hij het ureumgetal. ,,Als dat oploopt moet je meer energie bijvoeren en kun je voorkomen dat het uit de hand loopt. Je hoeft niet te wachten op de MPR-uitslag en je voervoorlichter.” De kern van het vakmanschap is om regelmatig het land in te gaan meent Bos. Via een wekelijkse farmwalk of door zelf dagelijks de koeien op te halen. ,,Dan zie je hoe de grasgroei zich ontwikkelt, hoe de grasvoorraad er voor staat en kun je tijdig anticiperen.”

Vers weidegras basis voor toekomst

Kijkend naar de actualiteit van vandaag, begrijpt Philipsen dat met het wegvallen van derogatie en andere knelpunten weidegang onder druk staat. ,,Dat zie je ook in de cijfers. Maar als je kijkt naar de opgaven die er liggen - denk onder andere aan biodiversiteit, dierenwelzijn en -gezondheid, voer van eigen land, grondgebondenheid – dan is weidegang nog steeds een basis voor de melkveehouderij van de toekomst. Grip op Gras heeft ons geleerd dat het soms even wat puzzelen is, maar dat weidegang en zoveel mogelijk vers gras in de koe prima kan.”

Voor de meer intensieve bedrijven is het volgens weidecoach Roelofs zaak om kansen te pakken als de gelegenheid zich voordoet de beweidbare oppervlakte te vergroten. Bijvoorbeeld als bedrijven in de buurt stoppen. ,,Houdt de ogen open: de kans die er vandaag nog niet is kan er morgen zijn.” De extensievere bedrijven kunnen volgens weidecoach Albert Jan Bos, door nóg meer vers gras in de koe te krijgen, de input van krachtvoer en andere voedermiddelen verder verlagen. ,,Er zijn al voorbeelden van boeren die daar de grenzen verleggen en er heel ver mee komen.”

Melkveehouder Hans Janssen sluit het treffend af. ,Nog meer uit vers gras en minder eiwit in het totale rantsoen. Dat is onze uitdaging, maar kansen zijn er altijd!”

Groet, Projectteam Grip op Gras

Stichting Weidegang | +31 23 23 020 23 | Nieuwe Gracht 3, 2011 NB Haarlem | www.stichtingweidegang.nl |