Het gras is lekker, de koeien zeuren niet. Dat kan veranderen als het een tijd regent, of als ze het met een derde rondje weiden moeten doen. Dan heb je hangkoeien bij de draad staan en begint de psychologische strijd tussen boer en koe. Waarbij de koeien dreigen met minder melk geven. Ik heb wat leuke weetjes opgeduikeld die mij en jullie helpen om sterker in de schoenen te staan.
Het hardnekkige idee dat de dieren buiten te weinig tijd hebben om voldoende gras op te nemen, klopt niet. Herkauwers zijn kuddedieren: ze zijn in staat om in korte tijd grote hoeveelheden gras te eten en dit later op een veilige plek te herkauwen. Ze zijn wel van nature lui: geef je toe aan de druk en ga je (te snel) meer bijvoeren, dan is de prikkel om hard te werken aan grasopname weg.
Studies van graasgedrag zijn interessant. Koeien vreten eerst vrij intensief, waarna ze rusten en herkauwen. Juist in de ochtend en de avond ligt de grasopname een tijdje veel hoger dan het gemiddelde van 1 kg ds per uur. Op de dag, maar vooral ook in de nacht, komen dus rustperiodes voor waarin de opname laag is.
Onderstaande grafiek uit het promotieonderzoek van Sander Abrahamse bevestigt dat. Je ziet de graasdrukte tussen half zeven en elf uur en tussen half vijf en negen uur 's avonds. (voor de volledige studie, zie Sander Abrahamse; Feeding and Grazing management for Dairy cattle)
AA=Avond inscharen, MA=Ochtend inscharen
Wil je dat ritme uitbuiten, dan moeten de koeien zo'n beetje 'leeg' zijn als ze naar buiten gaan. Geef je teveel bijvoeding, dan gaan ze lekker gevuld naar buiten, eten een beetje gras en gaan dan liggen en herkauwen. En daarna weer zeuren om bijvoeding. Met vaste gewoontes en vaste tijden, train je je koeien om zich rond te vreten met gras.
Mocht je nog twijfelen: Iers onderzoek toont aan dat je koeien kunt trainen om in 2 blokken van 3 uur grazen 90 tot 95% van de grasopname te realiseren. Nederlands onderzoek met beperkt weiden (alleen overdag) zonder bijvoeding toonde aan dat de melkproductie nauwelijks verschilde met die van koeien die onbeperkt weiden.
Kortom: wil je vers gras in de koe, train je dieren (en jezelf) daar dan op. De voergoot mag 's avonds laat al leeg zijn, dan moet de koe 's morgens eerst zelf aan het werk. Daarna volgt pas de bijvoeding als toetje. Buiten, in het gras, daar moet het verdiend worden. Dat blijft het hoofdgerecht!
Tip: Reken in de nieuwe (etgroen)weides weer eens uit wat de koeien buiten opnemen. Als je de ds-opbrengst meet voor inscharen en na uitscharen en je deelt door aantal dagen en koeien (en je neemt nog ca 50 kg ds/ha per dag mee voor bijgroei), dan weet je hoeveel vers gras de koeien per dag opnemen. Vergelijk dat eens met je rantsoenberekening, en het aantal uren dat de koeien buiten lopen. Eten ze veel minder dan 1 kg ds per uur? Dan krijgen ze te veel bijvoeding. Of kun je beter minder uren weiden, anders worden de weiden te vuil.
Grasgroei: op Zegveld en bij boeren van Dynamisch Weiden groeide het kortere etgroen in de week t/m 7 juni gemiddeld weer rond de 60 kg droge stof per dag. De eerste dieren lopen nu op een echte etgroen weidesnede die op 18-19 mei is geoogst. Dus drie weken later.
Verbaasd grazende vaarzen
Let in dit filmpje met koeien die voor het eerst naar buiten gaan op het verschil tussen oudere koeien en de (met rood gemarkeerde) vaarzen. De vaarzen zijn niet eerder in de wei geweest. De vaarzen dollen en kijken verbaasd naar grazende soortgenoten. En beginnen het zelf te proberen: kun je dat spul eten? Zo leren ze grazen van ervaren kuddegenoten! Een prachtig voorbeeld van onderzoek naar de invloed van sociaal gedrag op weidegedrag.
